An toàn cho căn bếp

Không gian trong phòng bếp là một nơi chốn quan trọng trong ngôi nhà ở hiện đại, thường được chủ nhà chú trọng đầu tư trong cả thiết kế và tiền bạc, được coi là trái tim ngôi nhà bởi đây là nơi sinh hoạt gia đình thường xuyên nhất. Tuy nhiên nơi đây cũng tiềm ẩn nhiều mối nguy do chính công năng của nó gây ra.

Trước hết, là lửa. Bếp là nơi có lửa, có nhiệt. Vì vậy, đây cũng là nơi dễ xảy ra hỏa hoạn. Mặc dù bếp hiện đại là “bếp sạch”, không đun rơm, củi; song không phải vì thế mà không có nguy cơ hỏa hoạn. Thiết bị trục trặc, sơ ý – bất cẩn trong sử dụng hoàn toàn có thể gây hỏa hoạn cho căn bếp và cả ngôi nhà. Trong thực tế đã có những trường hợp nấu bếp gây cháy nhà, thương vong và cả thiệt hại về tính mạng. Ở mức độ nhẹ hơn, lửa và nguồn nhiệt (từ bếp, từ thức ăn) có thể gây bỏng cho người nấu bếp và người sử dụng – sinh hoạt trong không gian đó. Hiện tại, ở các đô thị, đun bằng nhiên liệu khí gas là việc phổ biến trong nhiều gia đình; cũng là nguyên nhân nguy hiểm gây cháy nổ nếu hệ thống gas vận hành không an toàn. Đã có rất nhiều trường hợp cháy nổ khí gas trong bếp mà nguyên nhân do rò rỉ đường ống gas, van bình gas không an toàn hay chất lượng bình không đảm bảo.

Tiếp theo là điện. Trong căn bếp hiện đại, có rất nhiều thiết bị điện. Nếu không sử dụng bếp gas thì thường là bếp điện, bếp từ – các loại bếp này đều sử dụng nguồn điện. Bên cạnh đó là rất nhiều thiết bị khác sử dụng điện như tủ lạnh, máy rửa chén, lò nướng, lò vi sóng, nồi cơm điện, máy xay sinh tố, bình đun nước… Các thiết bị này có thể cố định và di động song thường là có công suất lớn. Việc quá tải nguồn điện trong sử dụng dễ xảy ra, gây chập cháy rất nguy hiểm. Trong không gian bếp lại thường có nước và độ ẩm cao hơn bình thường nên cũng rất dễ gây rò điện, khiến người sử dụng bị điện giật. Đã có những trường hợp bị điện giật trong khi nấu bếp gây tử vong.

Ngoài ra, trong căn bếp còn có những mối nguy hiểm khác như sàn trơn trượt, các tủ treo cao dễ gây ngã khi tiếp cận, mất vệ sinh nếu không bảo quản tốt thực phẩm, là ổ của côn trùng, chuột bọ… Sử dụng nồi áp suất cũng tiềm ẩn nguy cơ nổ. Những thao tác bất cẩn như làm đổ vỡ chén đĩa cũng có thể gây nguy hiểm trong không gian của bếp.

Để căn bếp an toàn

Để căn bếp thực sự là “trái tim của ngôi nhà”, thì căn bếp phải là một không gian an toàn. Và trước tiên là sự an toàn liên quan đến lửa và nguồn nhiệt. Các loại bếp nấu và thiết bị liên quan phải có nguồn gốc xuất xứ, chất lượng đảm bảo an toàn. Việc sử dụng khí gas làm nhiên liệu phải tuân thủ những nguyên tắc an toàn: dùng bình gas chính hãng, có van khóa, dây dẫn đảm bảo tiêu chuẩn chất lượng… Không thiết kế ổ điện ở nơi đặt bình gas và chứa dây dẫn gas. Ở góc độ sử dụng, phải luôn kiểm tra các thiết bị thường xuyên, đặc biệt là van khoá và dây dẫn gas, bởi sau một thời gian sử dụng, dây ga có thể hở ở các đầu nối, bị chuột cắn gây hở.
Thông thường, sau 3-5 năm nên thay dây gas mới. Khi thấy có mùi khí gas tuyệt đối không bật nguồn lửa và cắm các thiết bị điện có thể gây ra tia lửa. Có thể sử dụng thiết bị cảnh báo hở khí gas đặt trong khu vực đặt bình gas và bếp nấu. Khi bật bếp không lên lửa tuyệt đối không cố bật vì khi đó khí gas thoát ra mà không được đốt, có nồng độ rất cao, nếu gặp tia lửa có thể bùng cháy lớn hoặc gây nổ. Khí gas cũng có thể gây ngạt cho người – đặc biệt ở những nơi có nguồn cấp lớn như hệ thống gas trung tâm. Với bình gas đơn lẻ, nên khóa van gas khi không sử dụng.

Với hệ thống điện, cần thiết kế đảm bảo công suất cho các thiết bị. Các thiết bị có công suất lớn như tủ lạnh, bếp nấu, lò nướng có thể dùng aptomat riêng để khi quá tải hay đoản mạch hệ thống sẽ tự ngắt. Tránh tối đa việc tiếp xúc nước với các thiết bị điện, công tắc, ổ điện để tránh rò rỉ điện gây điện giật. Không vận hành quá nhiều các thiết bị có công suất lớn cùng một lúc như lò vi sóng, nồi cơm điện, bình đun nước… có thể gây quá tải dẫn đến chập cháy.

Khi đun nấu, cần tránh để gió thổi tạt lửa bếp, tuyệt đối không xịt thuốc diệt côn trùng khi đang nấu bếp vì loại thuốc này có hợp chất gây cháy (bởi bếp thường là nơi hay có côn trùng như kiến, gián). Không rời xa bếp khi đang vận hành bếp nấu. Hiện tại, trên thị trường có những loại bếp điện, bếp từ có chế độ hẹn giờ và tự ngắt khi nguồn nhiệt lên cao quá, hoặc khi nước trào ra bếp – là những yếu tố tích cực tăng độ an toàn cho căn bếp. Ở khu vực bếp nấu, không đặt hoặc đặt cách xa các loại khăn, giẻ, giấy… dễ bén lửa.Tuy vậy, dù dùng bếp gas hay bếp điện, thì trong căn bếp rất nên để một bình cứu hỏa thường trực.

Một số thiết bị trong nhà bếp khác có thể gây nguy hiểm (phỏng, đứt tay) như lò vi sóng, lò nướng, máy xay sinh tố, dao kéo… Với các thiết bị và dụng cụ này, việc tuân thủ đúng hướng dẫn sử dụng là điều tối cần thiết, bên cạnh đó, cần cẩn trọng trong quá trình thao tác, vận hành.

Tủ lạnh là một thiết bị tưởng chừng như rất “hiền lành” nhưng thực tế không phải vậy. Nếu không giữ vệ sinh tốt, tủ lạnh chính là ổ vi khuẩn và mầm bệnh. Vì vậy, cần vệ sinh tủ thường xuyên, để đồ đúng các phân khu chức năng, các thực phẩm tươi sống cần có bao gói. Cần mạnh tay loại bỏ những thứ đồ quá hạn, thức ăn lưu cữu vì những thứ này rất dễ phát sinh vi khuẩn có hại, gây bệnh tật. Chỉ mở tủ lạnh khi cần thiết để tránh chất bẩn và vi khuẩn xâm nhập.

Tóm lại, để căn bếp an toàn là một vấn đề hết sức quan trọng trong ngôi nhà; để ở đó, người ta cảm thấy thoải mái, tận hưởng không khí đầm ấm của gia đình, chứ không phải để thấy âu lo hay nguy hiểm. Xu hướng hiện tại là những căn bếp thông minh với nhiều thiết bị thông minh; nhưng cần thiết một căn bếp an toàn trước rồi mới đến thông minh. Cần chú trọng điều này từ khâu thiết kế, mua sắm thiết bị và cả trong quá trình vận hành, sử dụng. Tuy nhiên, sự cẩn thận không bao giờ là thừa và không có gì là tuyệt đối cả, nên các bác sỹ khuyên rằng, nên có một số thứ đồ sơ cứu trong bếp, như: bông băng, gạc, kem chống bỏng, thuốc khử trùng… để có thể ứng cứu kịp thời khi hữu sự.